Kalisz Pomorski to miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kalisz Pomorski.

Miasto leży na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 10 z drogą wojewódzką nr 175. Oprócz tego z Kalisza Pomorskiego prowadzą drogi lokalne do Giżyna i Suchowa. Miasteczko umiejscowione jest 100 km od stolicy województwa Szczecina, 124 km od Koszalina, 70 km od Piły, 64 km od Stargardu Szczecińskiego, 30 km od Drawska Pomorskiego, 44 km od Wałcza.

Kalisz Pomorski był ważnym węzłem kolejowym, w mieście istnieje stacja kolejowa Kalisz Pomorski oraz przystanek kolejowy Kalisz Pomorski Miasto. Od 2006 r. na obydwu liniach tzn. Piła – Ulikowo i Grzmiąca - Kostrzyn nad Odrą, został wznowiony ruch. Połączenie ze Stargardem Szczecińskim obsługują autobusy szynowe zakupione przez Urząd Marszałkowski województwa zachodniopomorskiego. W 2012 r. wznowiono połączenie kolejowe do Piły (po 12 latach).

Miasto Kalisz Pomorski leży w południowej części województwa zachodniopomorskiego w powiecie drawskim nad Drawicą i czterema jeziorami. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa koszalińskiego. W 2007 r. zostały zniesione dawne części miasta: Myszyna, Pniewy, Siekiercze, Smugi. Przed 1945 r. należały już one do miasta jako tzw. Abbau Kallies.

W 2001 r. do miasta przyłączono obszar o łącznej powierzchni 39,18 ha. Według danych z 1 stycznia 2009 r., powierzchnia miasta wynosi 11,95 km². Największym bogactwem gminy Kalisz Pomorski są lasy zajmujące ponad 50% powierzchni gminy, niezwykle czyste akweny wodne, których w całej gminie jest ponad 50 oraz rzeki Drawa i Korytnica.

Dzisiejsza nazwa miejscowości ukształtowała się prawdopodobnie w połowie XIII w., kiedy książę wielkopolski Przemysł I sprowadził z Kalisza osadników dla wzmocnienia granicy z Brandenburgią. Po zakończeniu II wojny światowej na określenie miasta używano nazw tymczasowych: Kalisz Nowy lub Kalisz Kraiński. Obowiązującą do dziś nazwę Kalisz Pomorski wprowadzono formalnie rozporządzeniem Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r.

Herb miasta i gminy Kalisz Pomorski stanowi tarcza herbowa typu hiszpańskiego o białym polu, na której w centralnym części znajduje się czerwony orzeł o żółtym dziobie i żółtych szponach porywający czerwonego zająca, biegnącego po zielonej murawie. Natomiast flaga miasta i gminy Kalisz Pomorski ma kształt prostokąta. Składa się z trzech różnobarwnych poziomych pasów o różnych wymiarach: pas wewnętrzny w kolorze białym (stanowiący 50% powierzchni flagi), pasy zewnętrzne (stanowiące po 25% powierzchni flagi): górny w kolorze niebieskim oraz dolny w kolorze zielonym. Pośrodku białego pasa umieszczone godło herbowe - bez tarczy herbu.

Historia osadnictwa nad Drawicą sięga VIII w. gdy to w okolicach dzisiejszego Kalisza Pomorskiego istniał słowiański gród wraz z osadą rybacko-rolniczą. Wraz z ekspansją państwa polskiego gród znalazł się w granicach Wielkopolski. W 1296 r. gród przeszedł jednak ostatecznie pod władzę margrabiów brandenburskich, którzy w 1303 r. dokonali lokacji miasta na prawie magdeburskim. Wkrótce miejscowość oddano w lenno rycerskiej rodzinie von Wedel, a od roku 1378 stała się ona (do roku 1734) prywatnym miastem rodu von Güntersberg. Zajmujące siedem ha miasto zostało otoczone owalnym pierścieniem murów miejskich z trzema bramami: Kamienną (przy trasie prowadzącej do Białego Zdroju i dalej do Mirosławca oraz Wałcza), Recką (przy drodze w kierunku zachodnim, wiodącej do Drawna, Recza i Szczecina) oraz Młyńską (przy drodze w kierunku północnym, prowadzącej przez Suchowo do Drawska i Kołobrzegu). Wzrosło wówczas znaczenie miasta, gdyż zaczęło czerpać korzyści z obecności kupców na szlaku handlowym z Brandenburgii do Państwa Krzyżackiego. Zresztą właśnie istnienie tegoż traktu spowodowało znaczne zainteresowaniem miastem wciąż rosnącego w siłę Zakonu Krzyżackiego.

W XV w. podobnie jak całe Pomorze Zachodnie, tak Kalisz Pomorski wielokrotnie był niszczony w wyniku walk między Brandenburgią, Zakonem Krzyżackim i Polską. W latach 1402–1455 miasto należało do Krzyżaków. W 1409 r. na krótko miastem ponownie rządziła rodzina von Güntersburg. Mianowicie Heinrich von Güntersburg uzyskał prawa lenne do miasta Kalisz od mistrza zakonu krzyżackiego Ulricha von Jungingena. W międzyczasie również polska załoga władała miastem (1433–1435). Jednakże bezsprzecznie w 1454 r. Kalisz po okresie przynależności do Zakonu Krzyżackiego wrócił pod władanie Brandenburgii (na podstawie wykupu). W czasie różnych wojen, oblężeń i zmian właścicieli miasto notowało okresy lekkiego rozwoju. W konsekwencji wzrostu znaczenia szlaku Myślibórz – Tczew od XV w. nastąpił istotny rozwój handlu i rzemiosła, w tym dynamiczny rozwój sukiennictwa. W XVI w. ogromną popularność zdobył w mieście protestantyzm, co ostatecznie przesądziło o niemieckim obliczu kulturowym miasta. Czasy rozwoju ekonomicznego Kalisza przerywane były również przez wielkie pożary miasta (m.in. 1532 r. i 1577 r., 1683 r.) oraz epidemie zarazy (1623 r.), która zdziesiątkowała mieszkańców miasta.

Od 1701 r., wraz z całą Brandenburgią, Kalisz wszedł w skład Królestwa Prus. W czasie wojny siedmioletniej na jednym z miejskich wzgórz (na północy miasta, Russenberg) został założony rosyjski obóz wojskowy (1758 r.). Stąd do dziś funkcjonuje nazwa potoczna Russland (Ruszland). W tym czasie w mieście pojawili się pierwsi przedstawiciel religii mojżeszowej (w 1770 r. trzy rodziny żydowskie). Rozwój ekonomiczny miejscowości przerwał wielki pożar w 1771 r., który przyniósł ogromne straty. Spaleniu uległa większa część miasteczka. Sytuacja rzeczywiście musiała być poważna skoro na odbudowę miasta Fryderyk Wielki przeznaczył 80 000 talarów. Przy okazji uregulowano sieci ulic. Pamiątką po tym wydarzeniu jest zachowany do dzisiaj na wieży kościoła dzwon z dziękczynną inskrypcją. Wszystkie poczynione inwestycje nie wpłynęły jednak na pobudzenie gospodarki miasta. W czasie wojen napoleońskich (1806 r.) przez Kalisz Pomorski przejeżdżał cesarz Fryderyk Wilhelm III, wraz ze swym dworem. Wtedy bowiem po klęsce z armią Napoleona w bitwach pod Jeną-Auerstedt i Auerstedt uciekał przez miasto do Królewca.

Dopiero ogólny rozwój gospodarczy Cesarstwa Niemieckiego pozytywnie odbił się na ekonomice Kalisza Pomorskiego. W szczególności zaś doprowadzenie do miasta kolei w końcu XIX w. (otwarcie połączeń: z Wałczem w 1888 r., Stargardem Szczecińskim w 1895 r., Choszcznem w 1895 r. i Złocieńcem w 1900 r.). Usprawnić komunikację w regionie miasta miały również drogi bite wybudowane do: Drawska Pomorskiego, Drawna (1856 r.) i Mirosławca (1898 r.). Możliwość ułatwionego transportu towarów znacznie ożywiła miasto.

Okresem największego rozkwitu kaliskiej gminy wyznaniowej żydowskiej była połowa XIX w., gdyż w późniejszych latach liczba członków gminy systematycznie się zmniejszała. Była to sytuacja odmienna, niż w przypadku większości innych gmin żydowskich na Pomorzu, gdzie spadek liczby członków gminy zaznaczył się dopiero w latach 1880–1900. Przyczyną tego była prawdopodobnie trudniejsza sytuacja gospodarcza Kalisza Pomorskiego, spowodowana upadkiem przemysłu sukienniczego w XIX w.

Natomiast wzrosło zainteresowanie miejscowością, jako ośrodkiem wypoczynkowym. Przez długie lata, aż do II wojny światowej miasteczko było znanym i cenionym kurortem dla mieszkańców Berlina. Wzrósł poziom życia mieszkańców: wzniesiono szereg budynków użyteczności publicznej, w tym ratusz i szkołę w 1901 r. W 1906 r. zainstalowano oświetlenie gazowe oraz rozpoczęto elektryfikację miasta (w 1917 r.), zakończoną w 1924 r. Otworzono również przedsiębiorstwa i zakłady pracy: fabryka cementu Abraham Zement-Fabrik (1905 r.), Fabryka Butów Skórzanych i Drewnianych Jahnkego (1908 r.) oraz fabryka beczek drewnianych (późniejszy "PREFABET", 1912 r.).

Tragiczny dla ludności żydowskiej zamieszkałej w Kaliszu Pomorskim był rok 1938. Podczas nocy kryształowej (9/10 listopada 1938 r.) bojówki SA, wspierane przez niemiecką ludność cywilną zniszczyły sklepy żydowskie i zdemolowały synagogę. Aresztowano dziewięciu Żydów. Dalsze losy przedstawicieli społeczności żydowskiej nie są znane.

Okres względnej prosperity dla miasta trwał przez całe dwudziestolecie międzywojenne oraz lata II wojny światowej. Jednakże rok 1945 tragicznie zapisał się w historii miasteczka. W gruzach legło wówczas całe centrum Kalisza Pomorskiego, w tym niemal 100% zabudowy Rynku. Zniszczenia, jakich dokonano na terenie miasta powstały w konsekwencji prawdopodobnie nie działań wojennych, a łupieżczych żołnierzy Armii Czerwonej. Sowieci z 61 Armii 1 Frontu Białoruskiego zajęli miasteczko w lutym 1945 r. Rosyjskie oddziały pozostawały w Kaliszu Pomorskim do 1 marca, kiedy ruszyła nowa ofensywa w kierunku Drawska i Kołobrzegu. W gmachu miejscowej szkoły urządzono szpital wojskowy. W wyniku postanowień Wielkiej Trójki Kalisz Pomorski przekazano Polsce. Ludność została wysiedlona i zastąpiona polskimi przesiedleńcami.

W lutym 1946 r. w pobliżu miasta utworzono Poligon Drawski, który zajął połowę gminy Kalisz Pomorski, w tym bardzo żyzne i dotąd dobrze zagospodarowane tereny uprawne nad Drawą. Natomiast ponowną zabudowę spustoszonego miasta rozpoczęto dopiero w latach 60. XX w. Powstał nowy ośrodek zdrowia, podźwignięto z ruin dawny ratusz, postawiono wiele bloków mieszkalnych – do dziś jednak centrum pozostaje praktycznie nieodbudowane. W latach 70. XX w. powstały nowe obiekty Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" (piekarnia, biurowiec, restauracja, masarnia, rozlewnia piwa). Po 2000 r. zlikwidowano wszystkie połączenia kolejowe miasta, przywracając jedynie część połączeń pasażerskich w 2006 r. W ostatnich latach wybudowano motel oraz podjęto renowację pozostałych obiektów zabytkowych, m.in. zamku Wedlów, a także uruchomiono Gminne Centrum Reagowania, nastąpiła modernizacja oświetlenia w mieście, rozbudowa oczyszczalni i budowa nowej kanalizacji, wybudowano kolejne bloki wielorodzinne.

Obecnie Kalisz Pomorski jest lokalnym ośrodkiem usługowym, handlowym, oraz przemysłowym. W mieście istnieje wytwórnia styropianu "Styropol", piekarnia, Zakład Przemysłu Drzewnego Koszalińskiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Drzewnego, przedsiębiorstwo "Hydro Lift", Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, kilkanaście hurtowni, sklepy wielobranżowe, spożywcze, odzieżowe, składy, przedsiębiorstwa budowlane, warsztaty, serwisy samochodowe. Z pomyślnością rozwija się też branża meblarska dzięki przedsiębiorstwu "Aura Meble", produkującemu meble tapicerowane. W mieście istnieje posterunek policji, ośrodek zdrowia, poczta polska, motele, bary, restauracje, firmy usługowo-handlowe, stacja benzynowa. Ponadto miasto jest członkiem Związku Miast Polskich, Lokalnej Grupy Działania "Partnerstwo Drawy" oraz Lokalnej Grupy Rybackiej "Partnerstwo Drawy".

W mieście ze względu na zniszczenia ostatniej wojny nie zachowało się wiele obiektów zabytkowych. Pomimo to warto zwiedzić miasto, choćby ze względu na jego późnośredniowieczny układ przestrzenny. Miasto wybudowano na planie owalnicy o prostopadłej sieci ulic, położonej między trzema jeziorami. Układ przestrzenny został jednak częściowo zatarty wskutek zniszczeń w 1945 r., a następnie zdewastowany budową bloków mieszkalnych w północno-zachodniej części Starego Miasta. Obecnie jest on już czytelny jedynie z powietrza.

Atrakcją turystyczną miasteczka jest z pewnością kościół ewangelicki, obecnie pw. Matki Bożej Królowej Polski (z drugiej połowy XVIII w.). Kościół wzniesiony został w latach 1771–88 przez radcę budowlanego Holschego z Berlina (poprzedni kościół został rozebrany ze względu na zniszczenia powstałe w czasie pożaru). Obecna świątynia zbudowana jest w stylu klasycystycznym. Posiada jednoprzestrzenne wnętrze przykryte płaskim stropem. Wewnątrz zachowały się empory oraz barokowy, złocony ołtarz. Trójkondygnacyjna, przykryta namiotowym dachem wieża usytuowana jest bardzo nietypowo - z boku korpusu nawowego, pośrodku jego długości. Kościół wzorowany był na projekcie kościoła garnizonowego w Poczdamie. Charakterystyczny wygląd świątyni czyni ją niepodobną do żadnego innego kościoła na Pomorzu.

Bez wątpienia przebywając w Kaliszu Pomorskim należy zwiedzić zespół pałacowy. W jego skład wchodzi pałac ufundowany przez rodzinę Wedlów jako zamek w I połowie XIV w. Po pożarach w końcu XVI w., von Güntersbergowie odbudowali go jako pałac utrzymany w stylu renesansowym. Kolejne przebudowy (XVIII, XIX i XX w.) przekształciły go w obiekt o charakterze rezydencjonalnym, uzupełniony o piętrową oficynę. Najstarszą, zachowaną częścią są gotyckie piwnice oraz zewnętrzne mury. Obecnie zamek otacza odnowiony park z licznymi starymi drzewami i stylową fontanną, a w samym gmachu mieści się Biblioteka Miejska oraz sale reprezentacyjne i wystawowe.

W plebani (1800 r.) mieszczącej się przy ul. Bolesława Krzywoustego 4 znajduje się epitafium rodziny Wedlów (XVI w.). W 1963 r. przeniesiono je tutaj z kościoła w Giżynie.

Będąc w pobliżu miasta można zobaczyć również Kamień Szlifierski (53°18′18,7″N 15°53′34,7″E). Pierwsze informacje o istnieniu Kamienia Szlifierskiego pochodzą sprzed wielu wieków. Był mocno związany z lokalną obyczajowością. Tradycja "okrzesywania pomysłów" młyńskim kamieniem szlifierskim sięgała XV w. Delikwenta, którego należało wyleczyć z pesymizmu lub nauczyć prawdomówności, przywodzono na łańcuchu na specjalny podest i "szlifowano" mu głowę, obracając potężny Schleifstein. Misterium miało charakter straszno-komiczny, przypominało nieco studenckie otrzęsiny. Towarzyszył mu ludowy festyn. Zgromadzona publika doskonale się bawiła, docinając ofiarom i śpiewając wesołe piosenki. Po II wojny światowej kamień zaginął. Odnaleziony przypadkowo w 2003 r., został odrestaurowany i ustawiony przy ścieżce przyrodniczej rozpoczynającej się koło stadionu miejskiego, po prawej stronie drogi z Kalisza do Suchowa, ok. 700 m za tablicą z nazwą miasta. Dla spopularyzowania wiedzy o Kamieniu poprowadzono tędy ścieżkę edukacyjno-ekologicznądługości 2,6 km przystosowaną dla pieszych i rowerzystów.

Również (a może właśnie) ze względów przyrodniczych warto odwiedzić Kalisz Pomorski. Do czynników sprzyjających należy: brak uciążliwego przemysłu w mieście, czyste lasy oraz czyste jeziora. W Kaliszu zlokalizowane są bowiem aż cztery jeziora. Jednym z nich jest Bobrowo Wielkie. Jest to największy akwen wodny (pow. 24,9 ha). Następnie jest jeszcze Bobrowo Małe (10,5 ha), Młyńskie (30 ha) i Jezioro Lasek (6 ha) oraz staw w lesie (na końcu ul. Szczecińskiej), zwany do 1945 r. Jeziorkiem Głupców (obecnie bez nazwy). W pobliżu miasta znajdują się Drawieński Park Narodowy oraz Drawski Park Krajobrazowy.

W mieście funkcjonują następujące placówki edukacyjne: przedszkole miejskie "Bajkolandia", Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego, Gimnazjum im. Marii Skłodowskiej-Curie, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Pamięci Ofiar Terroryzmu 11 września 2001 roku. Dzieci i młodzież mogą korzystać z boisk na Stadionie Miejskim położonym przy jeziorze Młyńskim. Obiekt przeznaczony jest głównie do rozgrywek piłki nożnej, piłki siatkowej, koszykówki oraz tenisa ziemnego.

Organizacją kultury i imprez kulturalno-rozrywkowych w Kaliszu Pomorskim zajmuje się Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury. W jego strukturach działa Kaliski Ośrodek Kultury oraz Biblioteka Publiczna w Kaliszu Pomorskim. MGOK w Kaliszu Pomorskim pod swoją opieką ma też świetlice wiejskie w całej gminie. Ośrodek kultury posiada: koła plastyczne, teatralne, taneczne, wokalno-instrumentalne, dziennikarskie. Biblioteka oferuje odczyty, gry oraz nieodpłatne korzystanie z internetu. "Galeria Za Filarami" prezentuje prace dzieci i młodzieży, oraz twórców i artystów. Działa tutaj również zespół "Quadrat". W mieście odbywa się wiele imprez, konkursów, organizowany jest konkurs plastyczny "Barwy Lasu".

W mieście organizowanych jest kilkanaście imprez cyklicznych. Należą do nich: Powiatowy Przegląd Piosenki Przyrodniczej, Alternatywne Majowe Spotkania Młodzieżowe, Gminny Przegląd Teatrzyków, Powiatowe Prezentacje Kulturalne, Kaliskie Rockowisko, Dożynki, Spotkania kabaretowe, Jesienny wieczór z poezją oraz Mikołajki. Największą imprezą jest Jarmark nad Jeziorem Ogórkowym (Jezioro Młyńskie). Jego atrakcją i symbolem jest Ogórek "Beczuś" maskotka Gminy Kalisz Pomorski. W czasie festynu odbywają się koncerty muzyczne gwiazd polskiej estrady, konkurencje sportowe, ogórkowa loteria z atrakcyjnymi nagrodami oraz jarmark rękodzieła artystycznego. Na uczestników czekają słoje z ogórkami zarówno małosolnymi jak i kiszonymi. Kulminacyjnym punktem uroczystości jest zatopienie beczek z ogórkami w jeziorze Młyńskim oraz wyłowienie tych zatopionych podczas zeszłorocznego festynu, które od roku spoczywają na dnie Jeziora Ogórkowego.

Ponadto w mieście istnieje plaża miejska nad jeziorem Bobrowo Wielkie. Do dyspozycji plażowiczów jest: kąpielisko strzeżone, wypożyczalnie sprzętu wodnego, zjeżdżalnie dla dzieci, boisko do siatkówki oraz stół do tenisa stołowego. W słoneczne dni można opalać się, korzystać z kąpieliska albo pływać kajakiem lub rowerem wodnym po niezwykle czystych, bo zasilanych wyłącznie źródłami podziemnymi, wodach jeziora. Dodatkowo Kalisz Pomorski prowadzi Informację Turystyczną mającą na celu obsługę ruchu turystycznego w mieście i gminie.

Na tym terenie istnieje zielony szlak pieszo–rowerowy o długości 50 km prowadzący przez miejscowości gminy Kalisz Pomorski. Przebiega przez obszary leśne, wioski i najciekawsze zakątki gminy. Atrakcją szlaku jest elektrownia wodna w Borowie. Przez gminę wiedzie również szlak „Greenway – Naszyjnik Północy”. Trasa o długości 870 km przebiegająca przez najciekawsze miejsca Pomorza Środkowego: Pojezierze Drawskie, Ziemie Krajeńską, Bory Tucholskie. Częściowo pokrywa się z trasą szlaku zielonego. Do wyboru jest także czerwony szlak z Kalisza Pomorskiego przez Starą Korytnicę i Bralin (47 km długości). Trasa przebiega przez obszary leśne, wioski, mija jeziora. Na trasie warto zobaczyć: XIX-wieczny spichlerz i park podworski w Giżynie, głaz pamiątkowy w Starej Studnicy upamiętniający mieszkańców poległych I wojnie światowej, wyroby rękodzielnicze mieszkańców Starej Korytnicy wykonanej z drewna i witek brzozowych. Ostatnią trasą poprowadzoną przez Kalisz Pomorski jest niebieski szlak przez Cybowo, Suchowo i Jasnopole. Na trasie można zobaczyć leśną ścieżkę edukacyjną, pamiątkowy kamień szlifierski, wiadukt kolejowy oraz jezioro Mąkowary i elektrownię wodną w Borowie z początku XX w., do której można dojechać szlakiem dojazdowym od Suchowa do Borowa, oznaczonym kolorem żółtym.

Również zwolennicy wodnych atrakcji nie będą się nudzić w okolicach Kalisza Pomorskiego. Przez gminę przebiega Szlak kajakowy im. Karola Wojtyły po rzece Drawie. Trasa została poprowadzona przez najpiękniejsze okolice Pojezierza Drawskiego. Długość całkowita to ok. 200 km (czas przepłynięcia ok. 8-10 dni). Na terenie gminy Kalisz Pomorski dostępny jest odcinek ok. 15 km.

Natomiast w pobliżu Kalisza Pomorskiego znajduje się wyciąg narciarski w Starej Korytnicy (11 km). Obiekt oferuje: dwie trasy zjazdowe o długość 350 i 550 m (różnica poziomów 50 m), górka dla saneczkarzy, wyciąg niskiego prowadzenia liny – orczyk o długości 300 m oraz małą gastronomię. Na miejscu można wypożyczyć narty z kijkami i butami oraz sanki.

W Kaliszu Pomorskim funkcjonują motele, pensjonaty, pola namiotowe oraz wynajmowane są pokoje gościnne. Informacje o noclegach posiada punkt informacji turystycznej.