Dziwna jest najdalej na wschód wysuniętą cieśniną, łączącą wody Zalewu Szczecińskiego z Morzem Bałtyckim. Miasto Wolin znajduje się na południowych krańcach Dziwny. Na wysokości Kamienia Pomorskiego cieśnina się rozszerza i tworzy Zalew Kamieński z Wyspą Chrząszczewską, a na zachodzie z niedużym jeziorem Koprowo. Płynie dalej przez Zatokę Wrzosowską na Zalewie Kamieńskim i mija Dziwnówek oraz Wrzosowo. Wpada do Morza Bałtyckiego w Dziwnowie. Jest objęta ochroną w ramach obszaru Natura 2000 "Ujście Odry i Zalew Szczeciński" oraz "Zalew Kamieński i Dziwna".

Dziwna potocznie nazywana jest rzeką, gdyż wyraźnie zaznacza się jej nurt. Poza tym odprowadza wody Odry do Bałtyku, podobnie jak dwie większe cieśniny: Świna i Piana. Z geograficznego punktu widzenia jest to właśnie cieśnina. Dziwna oddziela wyspę Wolin od stałego lądu. Ma długość 32,4 km. Swoją "dziwną" nazwę zawdzięcza również zjawisku tzw. cofki. Kierunki pływów zmieniają się w różnych porach roku. Wiosną następuje odpływ wód. W pozostałych porach roku wiatry z północnego-zachodu mogą powodować wlewy wód z Zatoki Pomorskiej, czyli właśnie cofki. Bywa, że woda z Bałtyku trafia aż do oddalonej o ponad 100 km od morza miejscowości Widuchowa. To sprawia, że wędkarze mogą złowić tu zarówno rzeczne płocie czy okonie, jak i morskie flądry oraz dorsze. W wodach cieśniny występują zaś obok roślin słodkowodnych także rośliny słonolubne.

Dziwna przyjmuje wody z dopływów Szczuczyna, Kurawa, Lewieńska Struga, Skarchówka, Dusinka (Wołczenica), Świniec oraz z cieków z wyspy Wolin, uchodzących pod wsią Darzowice. Niestety stan wód cieśniny jest bardzo słaby. Lepiej prezentuje się Martwa Dziwna, czyli dawne naturalne ujście Dziwny do morza, obecnie ślepe jezioro. Występuje tu wiele gatunków chronionych, między innymi wiciokrzew pomorski i mikołajek nadmorski. Dla ptaków jest to jeden z punktów na szlaku przelotowym, a także odpowiednie miejsce lęgowe. Spotkać tu można nury, edredony, bernikle, kormorany, kanie rude, bieliki, sokoły wędrowne, mewy białe, puchacze czy rybitwy czubate.

Nad Dziwną znajdują się cztery porty morskie: w Wolinie, Sierosławiu, Kamieniu Pomorskim i Dziwnowie. Cieśnina jest dość płytka. Średnia głębokość to zaledwie 2-2,5 m. Dlatego pływać mogą po niej jedynie mniejsze jednostki, jachty motorowe, statki pasażerskie typu "river cruiser" oraz jachty żaglowe i inne statki o wysokości masztów do 12,5 m. Związane jest to z wysokością mostu drogowego i kolejowego w Wolinie. Dla kajakarzy jednak nie stanowi to żadnej przeszkody.