Czaplinek to siedziba gminy miejsko-wiejskiej w powiecie drawskim w województwie zachodniopomorskim. Czaplinek leży na Pojezierzu Drawskim, między jeziorami Drawsko a Czaplino.

Miejscowość położona jest na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 20 z drogami wojewódzkimi nr 163, nr 171 i nr 177. Miasto umiejscowione jest w odległości ok. 125 km od Szczecina, 95 km od Koszalina, 65 km od Piły, 89 km od Nowogardu, 93 km od Stargardu Szczecińskiego, 43 km od Szczecinka, 46 km od Kalisza Pomorskiego, 30 km od stolicy powiatu Drawska Pomorskiego.

Czaplinek uzyskał połączenie kolejowe w 1877 r. po doprowadzeniu linii kolejowej z Runowa Pomorskiego. Rok później otwarto odcinek przez Szczecinek do miasta Czarne łącząc tym samym linię z Chojnicami. Obecnie kursuje po niej autobus szynowy. Obecnie w gminie czynna jest jedna stacja kolejowa Czaplinek oraz dwa przystanki: Żelisławie i Czarne Małe.

Transport między sąsiadującymi miejscowościami a Czaplinkiem zapewniają autobusy dużych przewoźników (PKS Szczecinek) oraz prywatne busy.

Ok. 7 km na południowy wschód od miasta funkcjonuje lądowisko Czaplinek-Broczyno, a ok. 9 km na północny zachód - prywatne lądowisko Drahimek.

Czaplinek to miasto położone między jeziorami Drawsko (najgłębsze jezioro województwa, pow. prawie 19 km²) a Czaplino (pow. ok. 106 ha², max. głębokość 23 m).

Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia miasta wynosi 13,62 km².

Nazwa miasta w brzmieniu Czaplyn pojawiła się po raz pierwszy w 1368 r. na dokumencie króla Kazimierza Wielkiego i tę datę przyjmuje się za rok założenia Czaplinka. Z pewnością nazwy Czaplinek używano w Polsce w II połowie XVII w. Również na polskiej mapie wojskowej z 1938 r. podano Czaplinek. Po przejęciu miasta przez administrację polską przejściowo używano nazwy Czaplice, nazwę Czaplinek wprowadzono formalnie 12 listopada 1946 r.

Herb miasta i gminy Czaplinek stanowi tarcza herbowa z wizerunkiem żółtej czapli skierowanej na prawo, stojącej na najniższej z trzech blankowanych wież białego muru blankowanego ze żółtą bramą zamkniętą na błękitnym tle. Każda z wież posiada dwa małe okienka o czarnym prześwicie. Jest to wizerunek miejscowego zamku templariuszy. Czapla nawiązuje do rdzenia tkwiącego w nazwie Jezioro Czaplino, od którego pochodzi nazwa miasta. Herb miasta i gminy znajduje się na fladze miasta i gminy, którą stanowi prostokątny płat tkaniny o proporcjach 5:8, z trzema poziomymi pasami (od góry): żółtym (zajmującym 2/5 szerokości płata), błękitnym (zajmującym 1/5 szerokości płata) oraz białym (zajmującym 2/5 szerokości).

Według najstarszych śladów osadnictwa ludzkiego w regionie (sięgających 2500 lat temu) wynika, iż ziemie te początkowo zajmowali germańscy Goci, a następnie Słowianie. W okresie X w. przypuszczalnie gród, który został przez nich założony, został włączony przez Mieszka I do państwa Polan. Jednakże wobec zajęcia tych terenów przez przybyszów zza Odry Piastowie ponownie musieli zdobyć lojalność miejscowych grodów. Czaplinek został w XII w. zdobyty przez wojów Bolesława Krzywoustego i spalony. W tym okresie Pomorze zostało ponownie włączone do państwa wczesnopiastowskiego. W tamtych czasach była tu granica polsko-pomorska i pomorsko-wielkopolska, wykorzystująca przesmyk między jeziorami jako naturalną przeszkodę.

Jesienią 1286 r. książę wielkopolski Przemysław II, sprowadził na ten teren rycerzy Zakonu Świątyni Jerozolimskiej, którzy zbudowali Świątynny Gród – Tempelborh/burg obok istniejącej osady rybackiej. Na początku XIV w. ziemia czaplinecka została włączona do Brandenburgii, a potem do biskupstwa kamieńskiego. W 1345 r. zgromadzenie joannitów przejęło dobra templariuszy. W 1355 r. gród został podpalony przez księcia szczecińskiego z zemsty za związki joannitów z margrabiami brandenburskimi. Zakonnicy odbudowali gród na terenach między jeziorami Drawsko i Żerdno, a także zaczęli budowę zamku obronnego Drahim. W 1368 r. ziemie te nabył Kazimierz III Wielki. Po jego śmierci Pomorzanie spustoszyli okolicę, ale zamek nie został zdobyty. Joannici rozpoczęli układy z Krzyżakami, chcąc odzyskać Drahim. Wszystkie poczynania rycerzy zakonników zniweczył Władysław Jagiełło, który w 1407 r. usunął szpitalników zastępując ich polskim starostwem grodowym. Przez cały okres istnienia starostwa – od XV w. do początku XVII w. Czaplinek pozostawał w cieniu Drahimia, pełniąc funkcję służebną w stosunku do zamku. W rękach polskich Czaplinek pozostawał do 1658 r. (traktaty welawsko-bydgoskie), kiedy to przeszedł we władanie Brandenburgii i dynastii Hohenzollernów.

W wieku XVII miasto przeżywało bardzo ożywiony rozwój. Czaplinek przekształcił się w ośrodek rzemiosła sukienniczego, powstały młyny, wiatraki, tartak oraz cegielnia. Pomyślny okres został przerwany przez liczne pożary oraz wojny. W początkowej fazie potopu szwedzkiego miasto zostało splądrowane, a w trakcie odwrotu wojsk Karola X Gustawa Szwedzi spalili i zniszczyli Drahim. W II połowie XVIII w. zamek Drahim stopniowo tracił znaczenie na rzecz miasta, a sam obiekt zaczął popadać w ruinę.

Pod koniec XIX w. doprowadzono do miasta linię kolejową. Rozpoczęła się budowa dróg, brukowanych ulic, sieci gazowniczej, powstała poczta wraz z telegrafem. Dość stabilna sytuacja gospodarcza Czaplinka nie zmieniła się również w latach dwudziestolecia międzywojennego. Jednakże po dojściu Hitlera do władzy w 1933 r. w Czaplinku został zlokalizowany ośrodek szkolenia żeglarskiego i wodnego Hitlerjugendheim.

Wybuch II wojny światowej nie stanowił dla niemieckich mieszkańców miasta większego zagrożenia, a lata wojny nie wprowadziły znaczących zmian w życiu codziennym mieszkańców miasta. Co prawda w okresie wojny w Czaplinku i jego okolicach, utworzono obóz pracy dla jeńców radzieckich, a spora grupa Polaków była zatrudniona przez Niemców jako robotnicy przymusowi. Względne bezpieczeństwo niemieckich mieszkańców Czaplinka skończyło się w czasie ofensywy zimowej Armii Czerwonej w 1945 r. Miasto znajdowało się na linii niemieckiego oporu zwanej Wałem Pomorskim i było bronione przez oddziały SS. Po przełamaniu głównych pozycji Wału Pomorskiego w kierunku Czaplinka nacierały oddziały 7 pułku 3 Dywizji Piechoty. Trzy bataliony wspierane przez pododdziały artylerii zdobyły miasto 3 marca 1945 r.

Po wojnie miasto powoli traciło swój rolniczy charakter, pełniąc funkcję zaplecza rolniczego, a główny przemysł oparł się o elektronikę i turystykę. Czaplinek współcześnie jest miejscowością turystyczną.

Główną atrakcją miasta jest zabytkowe centrum z zachowanym do dziś średniowiecznym układem urbanistycznym. Centralnym punktem miasta jest prostokątny rynek, znajdujący się u stóp niewielkiego wzniesienia, na którym znajduje się najstarszy na ziemi czaplineckiej kościół pw. Św. Trójcy. Powinien on zainteresować miłośników sztuki sakralnej (XIII w., odrestaurowany w 1725 r.). Świątynia nazywana jest przez lokalnych mieszkańców „małym kościółkiem”. Obiekt powstał przypuszczalnie na miejscu, gdzie zapewne stał drewniany zamek templariuszy i joannitów, na wzniesieniu zwanym „Kazimierzowskim”. Świątynia jest orientowana. Wzniesiona jako przysadzista budowla z kamienia polnego, posiada cechy stylu gotyckiego z elementami romanizmu. Jednak wielokrotne odbudowy po pożarach spowodowały zatarcie pierwotnej formy. We wnętrzu świątyni znajduje się unikatowy ołtarz baldachimowy w stylu barokowym. Obok ołtarza znajduje się zbudowana w 1823 r. drewniana ambona w stylu klasycystycznym. Wewnątrz świątyni mieści się kopia obrazu Rubensa „Święta Trójca” oraz figuralne polichromie przedstawiające świętych, namalowane na początku XIX w. Nad wejściem głównym są umieszczone zabytkowe organy Sauera o 7 głosach z XIX w. Podczas odbudowy kościoła Św. Trójcy po pożarze w 1725 r., zrezygnowano z odbudowy zniszczonej wieży. Dzwony zamówione w roku 1730 u ludwisarzy kołobrzeskich zawieszone zostały na wzniesionej obok kościoła drewnianej dzwonnicy kozłowej. Do terenu kościółka przylega niewielki, szachulcowy budynek, również należący do parafii. Jest to jeden z najstarszych budynków w okolicy rynku, zwany „wikarówką”. Obok budynku leżą trzy dzwony pochodzące z XIX i XX w. Kościółkiem opiekują się księża Salezjanie, mieszkający w domu zakonnym, leżącym po drugiej stronie ulicy Moniuszki.

Innym obiektem o charakterze sakralnym jest kościół ewangelicki (obecnie rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z 1829 r., filialny parafii Świętej Trójcy). Jest to budowla neoklasycystyczna z elementami neoromańskimi wzniesiona w latach 1829–1830 według projektu niemieckiego architekta Karla Friedricha Schinkla na planie krzyża greckiego. Na jednej z empor znajdują się neogotyckie organy zbudowane przez szczecińską firmę B. Gruneberga.

Przechadzając się przez miasteczko warto zwrócić uwagę na zabudowania w ścisłym śródmieściu. Stare budynki z reguły mają konstrukcję szachulcową, często ukrytą pod tynkiem. Niektóre kamienice posiadają piękne ornamenty zdobnicze, do najciekawszych należą budynki na zachodniej pierzei rynku oraz ratusz (z 1845 r., ul. Rynek 6) i sąsiednia kamienica, a także niektóre domy wzdłuż ulicy Sikorskiego. W pobliżu rynku (na ul. Studziennej 2) można zobaczyć dawny budynek warsztatowo-mieszkalny. Najbardziej charakterystycznym elementem rynku jest drewniany pomnik rybaka, Pawła Wasznika, wg Kroniki Jana Długosza pomógł on polskim rycerzom króla Jagiełły zdobyć zamek w Drahimiu. Na rynku umiejscowiona jest fontanna. Z drugiej strony rynku znajduje się wielki metalowy rower – widoczny znak, że w Czaplinku rozpoczyna się kilkanaście szlaków rowerowych o łącznej długości ponad 600 kilometrów. Wśród nich są: "Szlak wzniesień moreny czołowej". Szlak oznakowany kolorem zielonym, wiedzie od Złocieńca, przez Czaplinek, Szczecinek do Żydowa (długość 158 km). Prowadzi on wzdłuż ciągu polodowcowych jezior, przez prawie całe Pojezierze Drawskie aż w okolice Polanowa, idąc skrajem moreny czołowej i kończąc na paśmie wzniesień Wysoczyzny Polanowskiej. Kolejna trasa do wyboru to niebieski "Szlak Szwajcarii Połczyńskiej". Wyznaczony został z Połczyna Zdroju przez Luboradzę, Sikory do Czaplinka (długości 57 km). Prowadzi on wzdłuż polodowcowych rynien przez najpiękniejsze zakątki Drawskiego Parku Krajobrazowego. Szlak czerwony to "Szlak Solny". Wiedzie on od Sośnicy przez Czaplinek, Stare Drawsko, Kluczewo, Połczyn Zdrój, Białogard do Kołobrzegu (długości 152 km). Trasa oznaczona kolorem czarnym to szlak przyrodniczy Drawskiego Parku Krajobrazowego. Wyznaczony został z Połczyna Zdroju, przez Kluczewo, Złocieniec do Lubieszewa (długości 71 km). Prowadzi on przez najcenniejsze pod względem przyrodniczym fragmenty Drawskiego Parku Krajobrazowego, przecina pasmo wzniesień moreny czołowej i ociera się o brzegi jeziora Drawsko.

W mieście bardzo popularny jest Nordic Walking. W Czaplinku odbywa się Puchar Pomorza Nordic Walking. Poprowadzone zostało również kilka tras odpowiednich dla tego sportu. Jedną z nich jest trasa „niebieska” (długości 3,6 km). Rozpoczyna się i kończy w parku miejskim (ul. Wałecka). Podąża wzdłuż brzegu jeziora Czaplino. Z kolei trasa pn. „Kołomąt” (długości 5,9 km) ma częściowo formę pętli i podąża ścieżkami o miękkim podłożu, głównie drogami leśnymi oraz niewielkim odcinkiem asfaltu. Trasa rozpoczyna się na parkingu przy Cmentarzu Komunalnym. Można również wybrać trasę pn. „Nadbrzeże Drawskie” (długość 4,44 km). Wyjście na trasę zlokalizowano od miejsca parkingowego przy ulicy Złocienieckiej. Następnie trasa dociera do brzegu jeziora Drawsko, gdzie kończy swój bieg.

Na miłośników jazdy konnej w Czaplinku czekają dwa wytyczone i oznakowane szlaki. Jedna trasa tzn. „mała pętla” zaczyna się w pobliżu szkółki jeździeckiej na Kołomącie i prowadzi wokół malowniczego jeziora Dołgie Wielkie. Bardziej doświadczonym jeźdźcom polecana jest druga „pętla”, która wiedzie również wokół jeziora Dołgie Wielkie oraz jezioro Komorze. Na tą wyprawę należy zaplanować cały dzień. Do wyboru w okolicy Czaplinka jest kilka stadnin koni.

Nad jeziorami w okolicy Czaplinka rozwija się również wędkarstwo. Łowi się tu prawie wszystkie ryby słodkowodne, zwłaszcza płocie, leszcze, krąpie, liny, okonie, sandacze, szczupaki, węgorze.

Osoby nieuprawiające żadnego sportu mogą również wybrać ścieżkę spacerową nad Jeziorem Drawsko. Znajduje się ona nad brzegiem akwenu, a jej trasa biegnie od plaży miejskiej w kierunku Nowego Drawska.

W miasteczku znajduje się baza noclegowa i bogata oferta gastronomiczna, duża przystań żeglarska, gdzie organizowane są imprezy związane z żeglowaniem. Corocznie odbywają się: Regaty w klasach T1, T2, Regaty Długodystansowe – Rajd Żeglarski, Regaty o Puchar Polski Jachtów Kabinowych PPJK, Otwarte regaty memoriał St. Kiryszewskiego, Regaty dla dzieci i młodzieży gimnazjalnej. Nad jeziorem Drawsko (przy ul. Drahimskiej) wyznaczono letnie kąpielisko śródlądowe.

Również osoby chcące wziąć udział w spływie kajakowym będą zadowolone ze spędzanego czasu wolnego w Czaplinku. W pobliżu miasta istnieje możliwość wypożyczenia sprzętu wodnego (kajaki, rowery wodne, łódki, jachty). Niewątpliwie największą atrakcją jest szlak kajakowy rzeki Drawy im. ks. kard. Karola Wojtyły. Rzeka przebiega przez jezioro Drawsko oraz okolice Drawieńskiego Parku Krajobrazowego. Jednak osobom wybierającym się na kajaki po raz pierwszy zalecany jest szlak rzeki Piławy, który ukazuje m.in. umocnienia Wału Pomorskiego.

W mieście odbywa się Międzynarodowy Zlot Miłośników motocykli Harley-Davidson. Organizowane są różne imprezy sportowe m.in. Rajd Bóbr (turystyczny rajd nawigacyjny dla samochodów osobowych organizowanego w ramach Cyklu Imprez Terenowych), Czaplinecki Bieg Uliczny, Ogólnopolski Spinningowy Turniej Trzech Miast VII Festiwal Wędkarski, a także festyny, w tym: Majówka, Dni Czaplinka, Otwarty Turniej Piłki Plażowej Par, Święto Wody i Ryby (imprezy i spotkania promujące walory czaplineckich jezior oraz czynnego spędzania letniego wypoczynku). W mieście odbywa się tu również Regionalna Wystawa Gołębi Młodych. 

Część imprez kulturalnych organizuje również Czaplinecki Ośrodek Kultury: Prezentacje Amatorskich Zespołów Teatralnych, konkursy piosenki przedszkolnej, konkursy recytatorskie, dyktanda itp. W ramach instytucji funkcjonuje Izba Pamięci. W jej zbiorach odwiedzający mogą obejrzeć eksponaty dotyczące Ziemi Czaplineckiej (stare mapy, pocztówki oraz zbiór przedmiotów codziennego użytku z XIX i początku XX w.). Znajdują się tutaj także pamiątki po papieżu Janie Pawle II (honorowym obywatelu miasta Czaplinek), w tym m.in. obraz podarowany przez papieża oraz narty, które do niego należy. W Czaplineckim Ośrodku Kultury funkcjonują również inne sekcje, m.in. Studio Tańca i Stylu „Klif”, Sekcja Wokalna, a także odbywają się warsztaty i zajęcia (rzeźbiarskie, plastyczne, muzyczne). Aktywność kulturalną przejawia również Gminna Biblioteka Publiczna w Czaplinku. Odbywają się w niej: Narodowe Czytania (w tym roku są to publikacje Bolesława Prusa), Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich, Czaplinek z historią w tle, oraz zajęcia w ramach letnich półkoloni.

W Czaplinku znajduje się szkoła podstawowa (przy ul. Wałeckiej 49), gimnazjum (przy ul. Słonecznej 27), liceum ogólnokształcące (przy ul. Parkowej 1) oraz Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych (przy ul. Grunwaldzkiej 1), który obejmuje Liceum Ogólnokształcące im. 3 Dywizji Strzelców Karpackich, Technikum oraz Zasadniczą Szkołę Zawodową im. Stefana Czarnieckiego. Poza tym przy ul. Parkowej 2 działa Szkoła Policealna i Liceum uzupełniające. W mieście znajduje się jedno przedszkole niepubliczne.

Dzieci i młodzież mogą rozwijać swoje pasje sportowe m.in. biorąc udział w grze miejscowej drużyny piłkarskiej „Lech” Czaplinek (grający obecnie w IV lidze polskiej). W sezonach 2002–2004 oraz 2007/2008 klub grał w grupie zachodniopomorskiej IV ligi. Klub posiada własny stadion (przy ul. Parkowej). W klubie można trenować również tenis stołowy.

W Czaplinku jest również „Salos” Czaplinek (młodzież salezjańska), który posiada sekcję w takich dyscyplinach jak: koszykówka, siatkówka, tenis stołowy. Salezjański Ośrodek Wychowawczy organizuje corocznie Festyny Radości.