Starogard – wieś sołecka w gminie Resko, powiat łobeski, województwo zachodniopomorskie. Przy skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej nr 148 z drogą wojewódzką nr 152.
Dojechać można:
- z Reska [8,7 km] drogą wojewódzką nr 152 przez Prusim – Starogard;
- z Łobza [15,7] na północny – wschód, drogą wojewódzką nr 148 przez Poradz – Bełczna – Przemysław – Starogard;
Najbliższe miejscowości: Sosnowo [1,3 km]; Mołstowo [2,5 km]; Sosnówko [2,8 km]; Łagiewniki [3 km]; Krosino [3,1 km]; Przemysław [3,8 km]; Gardzin [4,2 km];
Najstarsze wzmianki o miejscowości pochodzą z początku XII wieku. Istniał tu zamek obronny (grodzisko wendyjskie) wymieniony w biografii misyjnej Ottona z Bambergu w 1124 roku jako "castle zitarigroda", a resztki murów obronnych istniały jeszcze w średniowieczu.
Osada na początku XIII w. stanowiła uposażenie zakonu joannitów. W pierwszej połowie XVI wieku miejscowość zostaje lennem rodu von Borck i w następnych latach wznoszą oni we wsi obronny dwór oraz kościół. Dwór stopniowo zostaje przebudowany przez kolejne pokolenia tego rodu na pałac i w XIX wieku założenie pałacowe obiektu liczy ponad 20 budynków. Rezydencja ta była jedną z najbardziej okazałych i bogato wyposażonych.
W miejscowości znajdują się następujące zabytki:
- Kościół NSPJ
W Starogardzie jest kościół parafialny (obecnie p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa) o konstrukcji ryglowej z 1579 r. Na wieży kościoła znajduje się dzwon z 1572 roku, oraz nieczynny mechanizm zegarowy. Ściany o konstrukcji szkieletowej z drewna dębowego posadowiono na kamiennym fundamencie, wysokiej podmurówce i podwalinie, w której osadzono pionowe słupy i narożne zastrzały. Całość powiązana jest poziomymi ryglami i spięta oczepem. Prostokątne fachy wypełniono otynkowaną cegłą. Okna (jednodzielne) o prostokątnych ościeżach, osadzono symetrycznie w górnej części elewacji północnej i południowej. Okna w prezbiterium są nieco większe.
Wnętrze kościoła przykryto drewnianym stropem belkowanym wspartym na drewnianych wspornikach przyściennych i ozdobnie ciosanym oczepie, oraz dachem dwuspadowym z ceramicznym pokryciem, nad zamknięciem prezbiterium wielopołaciowym. Do południowej elewacji kościoła dobudowano pomieszczenie zakrystii na planie kwadratu i przykryto dachem pulpitowym. Na ścianie zachodniej znajduje się wejście o prostych ościeżach, a w elewacji południowej jest niewielkie okienko o prostokątnym wykroju. W kościele jest ambona z XVIII wieku.
Bardzo oryginalnie prezentuje się dobudowana na początku XX wieku (1909 r.) wieża zachodnia o prostokątnej podstawie i wielokondygnacyjnym korpusie. Zbudowano ją z cegły i została otynkowana. Wtedy też w okna wstawiono witraże. Górna kondygnacja wysunięta jest nieco przed lico ścian wieży i osadzona na drewnianych wspornikach. Posiada gęstą konstrukcję szkieletową, krytą dachem naczółkowym (prostopadłym do osi kościoła) z ceramicznym pokryciem. Wieńczy go prostokątna latarnia z iglicą, zakończoną krzyżem. Nadbudowa ta stylizuje do formy domostw ryglowych wznoszonych w regionie i jest unikatowym rozwiązaniem na terenie Pomorza Zachodniego. Plac przykościelny o dość regularnym zarysie otoczony jest kamiennym murem z bramkami i furtami. Po dziś dzień pełni on rolę cmentarza.
- ruiny pałacu
Pałac rodu von Borck pozostaje w ruinie od końca działań wojennych. Umiejscowiony jest w centralnej części wsi, po północnej stronie drogi. Czytelny jest układ głównego korpusu i zachowany główny ryzalit z tarczą herbową rodu von Borck i datą 1840.
Rozbudowa istniejącego od pokoleń obronnego dworu w Starogardzie ma miejsce w latach 1717-21, jako barokowy pałac w stylu holenderskim. Obok pałacu założono ogród, który w późniejszym okresie przekształcono w park krajobrazowym.
- Na cmentarzu ogrodzone płotem znajduje się byłe miejsce pochówku rodziny von Borck. Brak jest płyt nagrobnych, Grób rodowy rodziny Borków. Obiekt zabytkowy – nr rej. 438 z 12.12.1963 roku, ale przetrwał do dziś wysoki krzyż z porfiru.
- Park dworski
Za pałacem planowano początkowo założenie barokowego ogrodu o surowym, symetrycznym ukształtowaniu według wzorów francuskich, stąd oś środkowa pałacu prowadziła w głąb wąskiego, wydłużonego parku na którego końcu znajdowały się 3 stawy rybne. Stopniowo zmieniono założenie parkowe na angielskie (park krajobrazowy).
Warto zobaczyć