Równina Gryficka to region w północnej części województwa zachodniopomorskiego, administracyjnie podzielony między powiaty: gryficki, kamieński, kołobrzeski oraz świdwiński. Kraina jest częścią Pobrzeża Szczecińskiego, leży na południe od Wybrzeża Trzebiatowskiego, od wschodu graniczy z Równiną Białogardzką, od południa z Równiną Nowogardzką a od północnego wschodu z Równiną Goleniowską. Środkiem regionu, w kierunku północnym, płynie Rega, najdłuższa rzeka Pomorza Zachodniego. Nad jej brzegami znajdują się dwa większe miasta równiny: Gryfice i Płoty. Przez teren Równiny Gryfickiej przebiega droga krajowa nr 6, prowadząca od granicy z Niemcami w Kołbaskowie, przez Szczecin, Nowogard i Płoty w kierunku Koszalina i Gdańska, a także drogi wojewódzkie: nr 105, nr 108 , nr 109 oraz nr 110.
Kraina obejmuje swym zasięgiem pas wysoczyzn morenowych, ciągnących się od doliny Dziwny na zachodzie po dolinę Parsęty na wschodzie. Jej powierzchnia wynosi około 2100 km2. Rzeźba terenu ukształtowana została w wyniku ostatniego zlodowacenia. W wielu miejscach wytworzyły się polodowcowe pagórki oraz niskie, podłużne, owalne wały – tzw. ozy. Do szczególnie wyróżniających się form zaliczany jest Oz Świeszewski w gminie Gryfice i Oz Drozdowski w gminie Siemyśl. Poza tym kraina poprzecinana jest wąskimi, długimi obniżeniami terenu (rynnami polodowcowymi), biegnącymi z północy na południe. Przeciętna wysokość powierzchni równiny n.p.m. waha się od około 30 m na zachodzie i północy do ponad 70 m na południu. Najwyższym punktem jest wzgórze Kobyla Góra o wysokości 85,5 m n.p.m., znajdujące się w gminie Rymań. Wraz z kilkoma innymi wzgórzami (Dębowa Góra, Łysica, Niedźwiedzianka, których wysokość wynosi odpowiednio 78, 76,5 i 75 m n.p.m.) zostało ono objęte ochroną przyrodniczą jako specjalny obszar ochrony siedlisk „Kemy Rymańskie”. Jest to kompleks leśno-łąkowy, składający się z szuwarów, torfowisk i podmokłych lasów, w których rosną głównie dęby, brzozy, sosny i buki, a w runie m.in. borówka czarna, orlica pospolita i trzcinnik leśny. To, jak cenne i unikatowe są walory przyrodnicze regionu, potwierdza wydzielenie w kilku innych miejscach strefy ochrony przyrody, np. w ramach programu Natura 2000. Przy północno-zachodnim krańcu krainy utworzono obszar ochrony siedlisk ptasich „Bagna Rozwarowskie”, który obejmuje fragment zabagnionych doliny rzek Grzybnicy i Wołczenicy. Znaczną część terenu pokrywają wilgotne łąki, pastwiska, rozlewiska i oczka wodne z zaroślami trzciny, wyrobiskami po eksploatacji torfu, a także skupiskami olchy. Swoje siedliska – jedną
z najważniejszych w Polsce ostoi – ma tutaj wodniczka, zagrożony wyginięciem gatunek ptaka. W okolicach Płotów znajduje się rezerwat przyrody „Wrzosowisko Sowno”, chroniący bogatą florę torfowisk, wrzosowisk i lasu brzozowego. Oprócz tego na równinie znajdują się dwa zespoły przyrodniczo-krajobrazowe: „Las Golczewski” i „Las Samliński”, które obejmują fragmenty ekosystemu leśnego z licznymi okazami starych pomnikowych drzew, m.in. dębów, jaworów i buków.
Najważniejszą rzeką regionu, przepływającą przez jego środek, jest Rega, najdłuższa rzeka Pomorza Zachodniego, nad którą leżę Gryfice i Płoty. Bywa groźna, szczególnie wczesną wiosną, kiedy przy stanie wody ok. 4,5 m często opuszcza swoje koryto, powodując liczne straty. Nazywana bywa „królową pomorskich rzek” i to ona w dużej mierze wpłynęła na charakter, rozwój i bogactwo położonych nad jej brzegami miast. Charakterystyczną jej cechą są liczne zakola, urozmaicające krajobraz i stanowiące atrakcję turystyczną. Jest popularnym i stosunkowo łatwym miejscem do organizacji spływów kajakowych. Choć tylko miejscami przepływa przez tereny leśne, jej brzegi porośnięte są zróżnicowaną roślinnością, co pozwala na bliskie obcowanie z przyrodą.
Poza Regą znaczącymi rzekami we wschodniej części regionu są Błotnica, Dębosznica i Mołstowa, zaś w zachodniej – Wołczenica i Niemica. Różnice wysokości terenu sprawiają, że ich nurt jest zmienny i miejscami przypomina rzeki górskie. W wodach rzek Równiny Gryfickiej żyje wiele gatunków ryb, m.in. okoń, sandacz, płoć, ukleja, kiełb i miętus, a także chroniony głowacz białopłetwy, co sprawia, że przyciągają one wielu amatorów wędkarstwa.
Na tym obszarze nie brakuje też jezior, z których największym jest Ostrowo o powierzchni 377 ha. Na jego południowo-wschodnim brzegu znajduje się rezerwat przyrody „Wiejkowski Las”, powołany w celu zachowania obszarów torfowisk i lasów bagiennych, z licznymi okazami starodrzewu, a także bogata populacją cisa pospolitego i woskownicy europejskiej. Innymi dużymi akwenami są Jezioro Okonie i Szczucze w pobliżu Golczewa, pomiędzy którymi w IX wieku istniało słowiańskie grodzisko. W zachodniej części krainy, nieopodal Golczewa, pod cienką warstwą osadów polodowcowych występują skały wapienne. Odsłonięto je w dawnych kamieniołomach koło Klębów oraz w Czarnogłowach. W latach 1902-1962 podczas eksploatacji wapieni znajdowano tutaj ogromne, skamieniałe amonity, które dziś można podziwiać w muzeach w Szczecinie i Greifswaldzie. Dawną kopalnię wapieni w Czarnogłowach zalano wodą. Obecnie jest to jeden z najciekawszych zbiorników nurkowych w województwie, popularny zarówno wśród nurków z Polski, jak i Niemiec, Danii czy Holandii. Pod wodą można podziwiać ściany kredowe, zatopiony las i pozostałości po kopalni. Akwen często odwiedzają też wędkarze.
Na piaskach i glinach Równiny Gryfickiej wytworzyły się żyzne gleby, dlatego większa część regionu jest eksploatowana rolniczo. Przeważają pola uprawne, a jedynie ok. 20% użytków rolnych zajmują łąki i pastwiska. Sprzyjające warunki dla rolnictwa sprawiły, że osiedlano się na tych terenach od wieków, a niektóre osady dały początek dzisiejszym ośrodkom miejskim.
Głównym miastem Równiny Gryfickiej są Gryfice, położone nad Regą. Prawa miejskie i nazwę otrzymały w 1262 roku od księcia pomorskiego Warcisława III. Dzięki ożywionemu handlowi, który umożliwiała rzeka, nastąpił szybki rozwój miasta. W XIII i XIV wieku powstały tu takie budowle, jak gotycki kościół mariacki i mury obronne z basztami i sześcioma bramami. Atrakcją turystyczną Gryfic jest zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Dolina Regi”, który ciągnie się pasem zieleni w granicach miasta na długości około trzech kilometrów. W XIX wieku wybudowano na rzece młyn i spiętrzono wodę, budując sztuczny próg, dziś stanowiący atrakcję doliny rzeki. Innym wartym uwagi miastem są Płoty, które mogą poszczycić się wielowiekową historią i aż dwoma zamkami. Przepływająca tu Rega
opasuje miasto łukiem jak fosą. Stary zamek zbudowano w latach 70. XIII wieku na miejscu słowiańskiego grodu z IX-X w. Była to kamienno – ceglana wieża mieszkalna, otoczona później murem. W 1465 roku, w czasie najazdu kołobrzeżan na miasto, zamek został zniszczony, a odbudował go i rozbudował Dinnes Osten, właściciel części Płotów. Około 1540 roku do wieży dobudowano część mieszkalną, wykorzystując pozostałe mury obwodowe. Budowla spłonęła w 1860 roku i od tego czasu była nieużytkowaną ruiną, aż do lat 60. XX wieku, kiedy znów ją odbudowano i przeznaczono na archiwum oraz bibliotekę. Na przełomie XVI i XVII wieku ród Ostenów zbudował drugą, renesansową siedzibę, otoczoną obwałowaniami i fosą, w odległości około 300 m od starego zamku. Do nowszej budowli przylega cenny park, pochodzący z XVIII wieku, na terenie którego rośnie około 75 gatunków drzew i krzewów, w tym wiele egzotycznych okazów.
Wędrując po Równinie Gryfickiej warto odwiedzić kilka mniejszych, ale interesujących miejscowości. Zaglądając do Golczewa, dawnego grodu Wolinian, można obejrzeć stare grodzisko z IX-XII wieku, leżące na półwyspie jeziora Okonie, kościół i wieżę zamkową z XV wieku, będącą pozostałością zamku biskupów kamieńskich, a także zabytkowe domy mieszkalne z XVIII i XIX wieku.
Świadectwa dawnej historii zachowały się też we wsiach regionu. Dawniej należały one do możnych rodów szlacheckich, które budowały w nich swoje siedziby. W Rybokartach w gminie Gryfice znajduje się dwór, którego początki sięgają XVIII wieku, a obecny, neogotycki wygląd nadano mu na przełomie XIX i XX wieku. Otoczony jest parkiem krajobrazowym, a dziś znajduje się w nim hotel. Obecnie, taką samą funkcję pełni pięknie odrestaurowany pałac w Rymaniu, wzniesiony w 1751 roku i przebudowany w stylu klasycystycznym pod koniec XIX wieku. Otoczenie stanowi założenie parkowe, w którym zachowały się elementy dawnego układu z ciągiem spacerowym i stawem z wysepką. Piękny przykład dworu myśliwskiego stanowi kompleks w Świerznie, powstały w latach 1718-30. Jest to kilka budynków wniesionych techniką ryglową, noszących elementy stylu barokowego. W budynku południowym znajduje się dawna sala balowa, w której zachowała się drewniana empora muzyczna z tablicą z herbem von Flemmingów, zaś na sklepieniu pomieszczenia wciąż widoczne są malowidła.
W 1896 roku uruchomiono na trasie Gryfice-Niechorze pierwszy odcinek kolei wąskotorowej. Kiedyś do Gryfickiej Kolei Wąskotorowej należało 175 km torów łączących m.in. Trzebiatów, Płoty, Rewal, Trzęsacz, Golczewo i Stepnicę. Do dziś zachowało się tylko 39 km linii łączącej Gryfice z Pogorzelicą. W 1973 roku powstało w Gryficach muzeum i Skansen Kolei Wąskotorowych Pomorza Zachodniego.
Obszar równiny znakomicie nadaje się do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej i konnej. Na terenie powiatu gryfickiego tworzona jest sieć szlaków rowerowych pod nazwą Gryfland. Powstały już cztery z ośmiu projektowanych.
Przez region przebiegają znakowane szlaki piesze: żółty Szlak Doliny Niemicy, czerwony Szlak przez Las Golczewski czy zielony Szlak Stepnicko-Rokicki. Podczas wędrówki podziwiać można krajobrazowe i przyrodnicze walory regionu. Atrakcje miłośnikom kajakarstwa zapewnią też rzeki Równiny Gryfickiej. Rega to jeden z najpopularniejszych szlaków kajakowych na Pomorzu Zachodnim. Spływ można zacząć już w Świdwinie, początkującym proponuje się start w Łobzie. W zależności od obranej trasy, spływ może trwać od jednego do kilku dni. Po drodze jest kilka miejsc do biwakowania i odpoczynku, zaś sprzęt można wynająć w wypożyczalniach lub pensjonatach. Mniejsze rzeki Równiny Gryfickiej, takie jak Wołczenica, Niemica, czy Mołstowa są o wiele trudniejsze i poleca się je wytrawnym kajakarzom. Nurków przyciąga wspomniane wcześniej jezioro w Czarnogłowach. Zaś te osoby, które preferują spokojniejszy wypoczynek, np. podczas wędkowania, z pewnością także będą usatysfakcjonowane ilością i jakością okolicznych zbiorników wodnych.
Warto zobaczyć