Pojezierze Choszczeńskie to region wchodzący w skład Pojezierza Zachodniopomorskiego, między doliną Iny na północy, a Pojezierzem Dobiegniewskim i częścią Równiny Gorzowskiej na południu oraz między Równiną Pyrzycko-Stargardzką i Pojezierzem Myśliborskim na zachodzie, a Równiną Drawską na wschodzie. Pod względem administracyjnym obejmuje swoim zasięgiem obszary siedmiu gmin: Pełczyc, Krzęcina, Choszczna, Suchania, Recza, Bierzwnika i Drawna.
Pojezierze Choszczeńskie pocięte jest gęstą siecią dróg wojewódzkich: nr 175 (Choszczno-Kalisz Pomorski-Drawsko Pomorskie), nr 160 (Suchań-Choszczno-Dobiegniew-Miedzichowo), nr 151 (Świdwin-Choszczno-Gorzów Wielkopolski), nr 122 (Krajnik Dolny-Pyrzyce-Piasecznik). Dostępność komunikacyjną uzupełnia linia kolejowa łącząca Pomorze Zachodnie przez Wielkopolskę z resztą kraju.
Powierzchnia krainy wynosi około 545 km², zaś wysokość terenu dochodzi do 100-120 m n.p.m. Od wschodu pojezierze sąsiaduje z zalesioną, sandrową Równiną Drawską, od południa styka się z niewielkim Pojezierzem Dobiegniewskim, a od północnego zachodu przechodzi w Równinę Pyrzycko-Stargardzką. Rzeźba terenu ukształtowana została głównie w wyniku działalności lodowca. Podczas ostatniego zlodowacenia znajdował się tu jęzor lodowcowy (wysunięta i wydłużona część lodowca), co spowodowało ułożenie wzniesień moreny czołowej na tym obszarze w kształt łuku łączącego moreny Pojezierza Myśliborskiego i Pojezierza Ińskiego. Wzniesienia na obszarze Pojezierza Choszczeńskiego ciągną się od Barlinka aż po Recz. W ich bezpośrednim sąsiedztwie leży falista wysoczyzna morenowa, osiągająca wysokość od około 60 do 90 m n.p.m. Charakterystycznym elementem krajobrazu są przecinające krainę rynny polodowcowe, biegnące z północnego zachodu na południowy wschód. Mają one często strome brzegi i osiągają 30-40 m głębokości względnej. Miejscami, po wypełnieniu przez wodę, stały się jeziorami. W południowo-zachodniej części regionu, w rynnie okalającej miejscowość Pełczyce, znajduje się wąskie, długie jezioro Pełcz oraz kilka mniejszych połączonych z nim akwenów (jezioro Panieńskie, Krzywe, Sławno). W pobliżu Choszczna przebiega kolejny ciąg jezior: Raduń, Żeńsko i Klukom. W sumie na niewielkim obszarze Pojezierza Choszczeńskiego występuje około 110 jezior o powierzchni przekraczającej 1 ha. Przez pojezierze przepływają rzeki Ina oraz Mała Ina.
Bogactwo przyrody regionu związane jest przede wszystkim z jeziorami, rzekami (Ina, Mała Ina) i ciekami wodnymi, które są miejscem życia wielu organizmów żywych. W ich wodach występują liczne gatunki roślin w tym chronione, nie brakuje ryb. Zróżnicowane jest też ptactwo, szczególnie wodne, np. perkozy, kaczki, kurki wodne czy łabędzie. W przybrzeżnych szuwarach natrafić można na trzciniaka, potrzosa czy wodnika. W pobliżu jezior występują obszary podmokłe, bagna i torfowiska. Niektóre z nich w wyniku melioracji zmieniły się w podmokłe łąki, na których rośnie kilka gatunków storczyków. W celu ochrony zróżnicowania przyrodniczego krainy utworzono rezerwaty przyrody. Rezerwat „Grądowe Zbocza" w gminie Recz powstał w celu ochrony grądu grabowego oraz rosnących w jego runie rzadkich roślin, takich jak obrazki plamiste, kopytnik pospolity, kilku gatunków fiołków i kokoryczy. W gminie Bierzwnik znajdują się, aż trzy rezerwaty. Rezerwat „Łasko" powstał dla zachowania największego na Pomorzu stanowiska lęgowego czapli siwej, rezerwat „Źródlisko Skrzypowe" z fragmentem rzeki Kaczynki, gdzie w leśnym runie rośnie chroniony skrzyp olbrzymi oraz rezerwat „Wyspa na jeziorze Bierzwnik" służący zachowaniu stanowiska porastającej brzegi jeziora kłoci szuwarowej i położonych na wyspie miejsc gniazdowania bociana czarnego, rybołowa i kani.
Charakterystyczne dla regionu są żyzne gleby brunatne, wykształcone na glinach, stwarzające korzystne warunki dla rolnictwa. W wyniku wielusetletniej eksploatacji gruntów lasy występują tylko niewielkim płatami, głównie na nieurodzajnych piaskach oraz trudniej dostępnych, stromych stokach.
Bogata jest historia krainy jako terenu dawnego pogranicza Księstwa Pomorskiego i Nowej Marchii. Od wieków krzyżowały się tu ważne szlaki handlowe z północy na południe i z zachodu na wschód. Na rozwój regionu wpływ miał zakon cystersów, kultywujący kulturę, naukę, medycynę, wprowadzający postęp w rzemiośle i rolnictwie, któremu w 1233 roku
książę wielkopolski Władysław Odonic ofiarował tu ziemię. Cystersi na ziemi choszczeńskiej osiedlili się w Bierzwniku, Reczu, Pełczycach i Korytowie.
Ważnym ośrodkiem osadniczym regionu jest Choszczno. Miasto leży nad jeziorem Kluki, przy linii kolejowej Szczecin-Poznań. Już w X-XI wieku istniał tu słowiański gród. Prawa miejskie miasto otrzymało w latach 1284-1286 od margrabiów Konrada i Ottona Wielkiego. W XIV wieku wybudowano tu gotycki kościół, a miasto otoczono pierścieniem murów obronnych z kamienia polnego i cegły. W latach 1406-1454 ziemią choszczeńską władali Krzyżacy i to oni wybudowali w Choszcznie pierwszy zamek. Podczas potopu szwedzkiego pod Choszcznem stacjonowały wojska Stefana Czarnieckiego, podążające w kierunku Szczecina w pogoni za Szwedami. W okresie II wojny światowej mieścił się tu oficerski obóz jeńców polskich, Oflag II B Arnswalde. Wśród 2200 uwięzionych polskich oficerów, osadzeni byli Henryk Sucharski, Franciszek Kleeberg i Leon Kruczkowski.
Obiektem wartym uwagi jest gotycki kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, wybudowany w XIV wieku. Wewnątrz znajduje się wyjątkowy zabytek, rzadko spotykane świadectwo sztuki średniowiecznej Europy - terakotowa płaskorzeźba „Drzewa Jessego”. W mieście warto ponadto obejrzeć zachowane fragmenty murów obronnych i okrągłą basteję, zwaną przez mieszkańców Barbakanem. Do rejestru zabytków wpisany jest cały obszar starego miasta z założeniem urbanistycznym, powstałym na przełomie XII-XVI wieku. Choszczno ma też swoją aleję gwiazd - jest to „Aleja Gwiazd Kolarstwa Polskiego” z odciskami dłoni mistrzów kolarstwa. Niewątpliwym walorem miasta jest jezioro. Wzdłuż brzegu prowadzi promenada, która kończy się plażą miejską i przystanią Ośrodka Sportów Wodnych. Korzystając z jego usług można odbyć wycieczki po jeziorach choszczeńskich kajakiem, łodzią wiosłową lub motorową.
Niewielkim, ale ciekawym miasteczkiem jest Recz. Leży nad Iną, przy drodze krajowej nr 10 i linii kolejowej ze Szczecina do Piły. Prawdopodobnie już w 1296 roku osiadł tu zakon cysterek, które wybudowały klasztor i zajęły się działalnością oświatową i gospodarczą, co miało duży wpływ na rozwój grodu. W 1369 roku Recz został lennem rodziny Wedlów, panującej tu do XVIII wieku. To Wedlom miasto zawdzięcza zachowany do dziś układ urbanistyczny, kamienno-ceglane mury obronne z XIV-XV wieku z bramami i czatowniami oraz potężny gotycki kościół Chrystusa Króla z XIV wieku. Przez Recz przechodził w przeszłości ważny trakt handlowo-pielgrzymkowy, tzw. Droga Marchijska.
Na południowy zachód od Choszczna, przy drodze wojewódzkiej nr 151 Choszczno-Barlinek, u wschodniego brzegu jeziora Panieńskiego, leży małe, urokliwe miasto Pełczyce. Od X do XII wieku na wyspie na jeziorze istniał gród obronny, a obok niego rozwinęła się osada, która zapoczątkowała powstanie miasta. Pełczyce były polskim grodem kasztelańskim do 1240 roku, następnie zostały lennem książąt pomorskich, a w 1280 roku dostały się pod panowanie Brandenburgii. W 1290 roku margrabia Albrecht III potwierdził prawo miejskie Pełczyc i w tym samym roku sprowadził tu zakon cysterek, które wybudowały klasztor. W 1314 roku miasto zostało otoczone murami, a około 1315 roku wybudowano zamek rycerski, zniszczony w czasie wojny północnej. Od XV do XVIII wieku Pełczyce były również własnością rodu Wedlów. Dzisiaj można tu zwiedzić pozostałości dawnego klasztoru, ślady grodziska z X-XII wieku oraz zbudowany z ciosów granitowych i cegieł kościół Narodzenia Najświętszej Mari Panny z XIII wieku, przebudowany w XV i XVIII wieku.
Przez teren Pojezierza Choszczeńskiego przebiega Europejski Szlak Cysterski, na którym leżą miejscowości: Recz, Krzęcin, Pełczyce i Bierzwnik. Pojezierze Choszczeńskie to bardzo atrakcyjne tereny do wypoczynku nad małymi, cichymi i czystymi jeziorami. Z dala od wielkomiejskiego zgiełku możemy się oddać wędkowaniu, sportom wodnym, turystyce pieszej, rowerowej czy kajakowej, uprawianiu których sprzyjają liczne, znakowane szlaki.
Warto zobaczyć